Leesverslag Birk, Jaap Robben

Algemene informatie

Standaardtitelbeschrijving
Het boek Birk is geschreven door Jaap Robben,uitgegeven in Breda. Het jaar van uitgave is 2015 en het is de vierde druk na uitgave in 2014. Het boek heeft 255 pagina's.

Genre
Het genre van het boek is een psychologische verhaal.

Samenvatting
Het verhaal speelt zich op een geïsoleerd eiland tussen Schotland en Noorwegen. Op het eiland wonen de negen jarige Mikael Hammerman, zijn vader en moeder in een huis en in het andere huis woont de buurman Karl. Ook staat op het eiland ook het huis van de overleden mevrouw Augusta. Op een dag komt Mikael thuis, nadat hij met zijn vader op het strand gespeelt had. Zijn moeder vraagt aan hem waar Birk is. Mikael zegt alleen dat hij is gaan zwemmen. Als Birk in de avond nog steeds niet terug is gaan Mikael en zijn moeder Dora Birk zoeken. Ze kunnen hem niet vinden en schakelen zelfs de politie in. Birk wordt niet gevonden in zee en zijn dood staat vermeld als verdrinking. Mikael heeft een groot schuldgevoel en kan niet begrijpen dat zijn vader dood is. In het verhaal komt hij dan ook een mini-versie van zijn vader tegen. In het verhaal wordt Mikael door de jaren heen 15. Hij komt in de pubertijd en op verschillende plekken groeien haren. Mikael kreeg vroeger altijd les van zijn vader. Hij kreeg boeken en toetsen opgestuurd. Na de dood van zijn vader heeft hij een brief gestuurd uit de naam van zijn moeder dat haar zoon was overleden en ze geen boeken en toetsen meer wilde. Zijn moeder dwingt Mikael steeds meer de rol van zijn vader over te nemen. Zo moet hij zijn moeder Dora noemen, de kleren van zijn vader aan en in het bed van zijn vader slapen. Mikael wil de kleren van zijn vader niet aan en ze krijgen ruzie. Hij besluit om naar het huis van Augusta te vluchten. Daar vindt hij een meeuwenei en besluit de meeuw te gaan opvoeden.  Vele dagen gaat hij naar zijn "meeuwtje" toe. Als zijn moeder hier achter komt wordt ze woedend en verbiedt hem naar de meeuw toe te gaan. Karl en Dora worden steeds closer en op een dag nodigt Karl Dora uit om tv te komen kijken. Mikael is niet uitgenodigd, maar hij kijkt stiekem door het raam. Als het tussen de volwassenen zo ver komt dat ze bijna gaan vrijen, gooit Mikael een steen door de ruit. Karl is erg boos en komt de volgende dag om schadevergoeding vragen. Dora zegt dat hij niks kan krijgen en dat ze zoiets nooit meer wilt. Op een dag gaat Mikael weer naar zijn meeuw toe, maar als hij terug komt is zijn moeder zijn kinderspullen aan het slopen: ze laat zijn kinderborden vallen en sloopt zijn knutselwerkjes. In de nacht komt zijn moeder naakt bij hem liggen en laat hem haar borsten voelen. Ook noemt Dora Mikael Birkje. Hij besluit op zolder te gaan slapen. Mikael wordt wakker door een geur van vuur en als hij door zijn raam ziet hij dat zijn moeder al zijn spullen aan het verbranden is. Mikael denkt ook dat het oude huis van mevrouw Augusta in brand is gestoken door zijn moeder en rent er naar toe om meeuwtje vrij te laten. Het is al te laat; de moedermeeuw heeft haar baby doodgepikt en de hersenen liggen ernaast. Mikael gaat in de kast zitten en ziet zijn vader weer. Hij vertelt hem dat meeuwtje dood is en het zijn schuld is. Birk stelt hem gerust en daarna zegt Mikael dat hij zijn vader mist.

Verwachtingen

Dit boek heb ik gevonden op de site van lezenvoordelijst bij niveau drie. Het boek werd erg aangeraden en stond op nummer bij de nieuwe tips. Dit maakte mij erg nieuwsgierig en ik ging op zoek naar recensies. Alle gevonden recensies waren positief en ik kreeg erg zin om het boek te lezen. Mijn verwachtingen van het boek waren dus erg hoog. Ook verwachte ik een apart verhaal, omdat het verhaal zich afspeelde op een eiland waar maar drie mensen wonen.

Motieven en thema

Motieven

In dit boek zijn meerdere motieven aanwezig:

-Schuld: Mikael blijft zich in het boek schuldig voelen over de dood van zijn vader. Aan het eind van het verhaal neemt hij ook de schuld op voor het meeuwtje dat dood is.

-Seksualiteit: Het motief seksualiteit komt in het hele boek voor. Het begint met Mikael, die zich masturbeert. Later gaat hij een keer met Karl mee naar het vaste land waar Karl een prostitué tegenkomt en mee meegaat. Mikael blijft dan op de boot wachten. Ook hebben de moeder van Mikael en de buurman bijna seks. Aan het eind van het verhaal wilt Dora ook vrijen met Mikael, die ze aanziet als Birk.

-Oepidus complex: In het boek zit ook het zogenaamde Oepidus complex. Dat is de wil bij jongens om je vader te vermoorden en seks te hebben met je moeder. Mikael heeft in feite zijn vader laten verdrinken, omdat zijn vader de bal ging halen, die Mikael in het water had geschopt. Dora, de moeder van Mikael, gaat richting het eind van het boek zich steeds raarder gedragen tegenover Mikael: ze gaat naakt het huis rondlopen en komt 's nachts bij Mikael in bed liggen.

-Meeuwen: Meeuwen zijn de meest genoemde dieren in het boek, want Mikael voedt een meeuwtje op en er wordt ook erg vaak gezegd dat zijn vader meeuwen luchtzeilers. Ook vliegen er boven het eiland altijd meeuwen.

Thema

Het thema van dit boek is "het omgaan met het verlies van een dierbare".

Beoordeling

Schrijfstijl

Ik vind dat Jaap Robben dit boek echt heel goed heeft geschreven. Het is zo geschreven dat je het in een keer uit kan lezen, omdat het verhaal zo goed en je het eind wilt weten. Het leest erg makkelijk weg, omdat de zinnen niet te land zijn, er veel gesprekken in het boek voorkomen en er geen lastig taalgebruik in het boek staat.

De volgende passage is de eerste alinea van het boek en staat op bladzijde elf:

In mijn tong jeukten mieren, mijn voeten waren zwaar. Ik stond in mijn zwembroek en met de handdoek om mijn schouders bij de achterdeur.

Mama was de keuken binnengekomen, maar had me nog niet aangekeken.

'Daar ben je,' zei ze alleen en ze tilde het deksel van de pan.

Met een pollepel schepte ze eerst mijn soepkom vol, daarna de hare.

Mijn wijsvinger roerde in mijn soep. 'Je kunt het al prima eten.' Ik ging op mijn stoel zitten en staarde naar de lome damp van mijn soep. 'Laat maar niet te veel voor papa over, had hij maar op tijd moeten zijn.' Lepelend liep ze terug naar haar naaimachine in de zitkamer. 'Ik moet nog even iets afmaken.'

In dit stuk zie je goed de korte zinnen en het niet te moeilijk taalgebruik. Wel is er in dit fragment spanning aanwezig, terwijl er alleen een situatie beschreven wordt. Deze manier van schrijven gaat in het hele boek zo door.

Inhoud

-Personages: In het verhaal zijn maar een paar goed beschreven personages aanwezig. Dat zijn Mikael, zijn moeder Dora en buurman Karl. Van deze mensen krijg je alles te weten: uiterlijk, leeftijd, geschiedenis et cetera. Er zijn nog een paar mensen met een kleinere rol. Dat zijn de boodschappenbrenger Brigitta, zijn zoon, de overleden mevrouw Augusta en de vader van Mikael Birk. Van hen krijg je alleen informatie door de gedachtes van Mikael en de gesprekken, die hij voert.

Doordat er zo weinig personages zijn weet je van alles over de personages en leef je echt met de hoofdpersoon Mikael mee. Het verhaal speelt zich ook in meerdere jaren af, waardoor je een verandering in het gedrag van de personages ziet.

-Ruimte: De ruimte in het verhaal is erg klein, namelijk het eiland en de haven van Tramsund. Doordat de ruimte zo klein is, kom je veel te weten over de plekken op het eiland. Er worden veel ruimtes beschreven, bijna elk hoekje van eiland, maar Mikael komt ook vaak op deze plekken terug, waardoor er niet te veel ruimtebeschrijvingen in het boek voorkomen. In de haven van Tramsund is Mikael even met de buurman. Deze ruimte wordt niet grondig beschreven.

Eindoordeel

Ik vind het boek Birk een echte aanrader, omdat ik het boek echt niet kon wegleggen door de prettige manier van schrijven: er wordt heel simpel, maar toch spannend geschreven.

Het verhaal is zeer goed doordat het een niet alledaags verhaal is, maar het wel herkenbare situaties heeft, zoals ruzie met je ouders, schuldgevoelens en de puberteit. Het eiland is een grote factor in het verhaal, want als dit boek zich niet op het eenzame eiland had afgespeeld was het verhaal wellicht te normaal geweest.

Soms is het verhaal wel erg saai om te lezen want op het eiland gebeurt er bijvoorbeeld een hele week niks en lees je niks bijzonders,zoals op pagina 129

Eerst de kachel aansteken. Een prop papier, wat splinterig hout en een lucifer.

Het papier vlamt op, maar dooft weer.

Uit de vuilnisemmer vis ik het kartonnetje van de macaroni.

Ik bouw een kleine tipi van wat takjes en houd daar een lucifer onder.

En nog een. Het karton vat vlam.

De takjes worden zwart, krullen en zakken in elkaar.

Ik leg er wat latjes op. Rook walmt de keuken in,

 de kachel vult zich traag met vuur en ik duw het deurtje dicht.

Toen ik begon met het lezen van dit boek had ik erg hoge verwachtingen, maar die verwachtingen zijn zeker uitgekomen. Dit boek is echt en topper en ik kan het iedereen aanraden.

Bronnen

De site om het genre te bepalen:

http://bicat.bibliotheekmaasland.nl/iconen.html

De site van bibliotheek Gorinchem:

http://cwise3.probiblio.nl/cgi-bin/bx.pl?dcat=1;wzstype=;extsdef=01;event=tdetail;via=titelset;wzsrc=;woord=Birk;titcode=872340;rubplus=TX0;vv=NJ;vestfiltgrp=;sid=b3ca231c-313f-40cb-92af-4a833af41631;vestnr=6190;prt=INTERNET;taal=nl_NL;var=portal
De site van de schoolbibliotheek:
http://camphusianum.auralibrary.nl/auraic.aspx